دولومیت یا کربنات مضاعف کلسیم و منیزیم با فرمول CaMg(CO3)2 یکی از کانی‌های طبیعی کربناته است. نام این کانی از نام کانی شناس فرانسوی دولومیو گرفته شده است. این کانی به صورت گسترده در طبیعت وجود دارد و ذخایر بزرگی را می‌سازد. عناصر اصلی تشکیل دهنده دولومیت چنانکه در فرمول آن مشخص است اکسید منیزیم MgO و آهک CaO بوده ولی امکان وجود کانی‌های دیگری چون اکسید آهن, سیلیس، سولفور آهن و باریت نیز در ترکیب آن وجود دارد. با توجه به درصد خلوص و نسبت اکسید کلسیم و اکسید منیزیم می‌توان این ترکیب معدنی را به 4 دسته به شکل زیر تقسیم بندی نمود:
سنگ آهک: سنگی که حاوی حداکثر 10 درصد از این ماده باشد.
سنگ آهک دولومیتی: سنگی که بین 10 تا 50 درصد دولومیت دارد.
سنگ دولومیت آهکی: بین 50 تا 90 درصد دولومیت در ترکیب خود دارد.
سنگ دولومیت: کانی معدنی که بیشتر از 90 درصد از این ترکیب را در خود داشته باشد. (بیش از 20 درصد اکسید منیزیم در ترکیب آن باشد)
زمین شناسی دولومیت:
ساختارهای دولومیتی بیشتر در رخساره‌های رسوبی در سراسر جهان یافت می‌شود. دولومیتی و در مناطق رسوبی سرتاسر جهان می‌توان دولومیت را پیدا کرد. چگونگی ژنز دولومیت یکی از پیچیدگی‌های علم زمین شناسی است که هنوز هم مورد بحث و بررسی است. اولیه بودن یا ثانویه بودن دولومیت‌ها یکی از مسائل پیچیده در مباحث زمین شناسی است. با توجه به اینکه تشکیل دولومیت به صورت اولیه نیز در محیط‌های سبخا یعنی محلهایی که تبخیر آب دریا زیاد است (مانند حاشیه جنوبی خلیج فارس) به اثبات رسیده است ، دولومیت‌ها را براساس چگونگی تشکیل به سه دسته سین ژنتیک (اولیه) ، دیاژنتیک (ثانویه) و اپی ژنتیک تقسیم بندی کرده‌اند.
- دولومیت اولیه
اگر کانی دولومیت بطور همزمان در هنگام رسوبگذاری تشکیل شود آنرا سینژنتیک یا دولومیت اولیه (syngenetic dolomite) می‌نامند. به نظر می‌رسد دولومیت در طبیعت به صورت اولیه تنها در چند نقطه محدود از جهان تشکیل می‌شود. قسمت اعظم تشکیل دولومیت مربوط به مرحله رسوبگذاری و بعد از آن می‌باشد. دولومیت اولیه در PH بیش از 6 ، درجه حرارت زیاد با شوری زیاد محیط تشکیل می‌شود، زیرا حرارت زیاد سبب جانشینی یون منیزیم به جای یون کلسیم در کربنات می‌شود. منشا یون منیزیم نیز آب دریا است.
- دولومیت ثانویه
اگر کانی دولومیت بر اثر عوامل دیاژنز در حین یا بعد از سنگی شدن جانشین کربنات کلسیم شده باشد سنگ را دولومیت دیاژنتیک یا ثانویه (diagenetic dolomite) می‌نامند. گاهی اوقات تشخیص اینکه دولومیت به صورت اولیه یا ثانویه تشکیل شده است از یکدیگر مشکل و غیر ممکن است. دولوميت‌هاي دياژنتيکي در نتيجه جايگزيني متاسوماتيک کلسيت با دولوميت در جريان دياژنزتشکيل مي‌شوند.
تشخیص دولومیت اولیه از ثانویه بر اساس شکل ظاهری و قطر بلورهای آنها انجام می‌شود. بلور دولومیت‌های اولیه دارای قطری در حدود 2 تا 10 میکرون می‌باشند و معمولا اتومورف و خودشکل می‌باشند یعنی شکل بلوری آنها قابل مشاهده است. دولومیت‌های ثانویه بلورهای درشت‌تر بوده تا 50 میکرون هم می‌رسد. بلور دولومیت‌های ثانویه یک اندازه بوده و سنگ دارای تخلخل زیادی می‌باشد.
دولومیت اپی ژنتیک
اگر کانی دولومیت بطور موضعی بعد از رسوبگذاری سنگ آهک فقط در امتداد ساختارهای تکتونیکی نظیر گسل‌ها و شکستگی‌ها جانشین سنگ آهک شده باشد، دولومیت اپی ژنتیک (Epigenetic dolomite) گفته می‌شود.